Co to jest orteza na opadającą stopę?
Na początek tego wpisu przypomnijmy o tym że, opadająca stopa to niedowład wiotki i/lub spastyczny mięśni prostowników stopy. W takim przypadku sukces rehabilitacji neurologicznej zależy od wielu czynników. Jednym z głównych jej celów jest przywrócenie możliwości samodzielnego poruszania się i prawidłowego stereotypu chodu. Tutaj często z pomocą przychodzą dynamiczne ortezy kończyny dolnej.
Orteza stopowo - goleniowa AFO
Niedowład wiotki mięśnia trójgłowego łydki przy dobrej sile mięśni prostowników stopy wpływa niekorzystnie na stabilizację całej kończyny, nie zaburzając właściwie fazy przeniesienia kończyny podczas chodu. Przy sprawnym aparacie wyprostnym kolana wystarczającym zaopatrzeniem jest obuwie ortopedyczne z wyższą cholewką i usztywnionym językiem oraz obcasem wysuniętym ku tyłowi. Zyskujemy w ten sposób bierne ograniczenie zgięcia grzbietowego stopy oraz zwiększenie momentu siły ciężkości zginającej biernie stopę podeszwowo chwili jej zetknięcia z podłożem. Znaczne osłabienie mięśnia trójgłowego łydki przy zachowanej czynności prostowników stopy, wymaga rozbudowania konstrukcji. W tym przypadku stosujemy aparat AFO szynowo - opaskowy obejmujący goleń, ze strzemieniem np. rozwidlonym. Staw skokowy ortezy powinien mieć zablokowany ruch zginania grzbietowego stopy, przy wolnym ruchu zgięcia podeszwowego stopy.
Opadająca stopa korekcja chirurgiczna
U osób dorosłych czasami warto rozważyć - o ile ktoś jest zwolennikiem tego typu rozwiązań - możliwość operacyjnego zablokowania zgięcia grzbietowego stopy w stawie skokowym. Zyskujemy wtedy redukcję niezbędnego skomplikowania budowy ortezy.
Pamiętać należy, że zarówno blokada mechaniczna, jak i anatomiczna zgięcia grzbietowego stopy prowadzić może stopniowo do kompensacyjnego rozluźnienia połączeń w stawach stępu oraz rozciągania zginaczy stawu kolanowego.Co w konsekwencji prowadzi do przeprostu kolana. Dlatego należy kontrolować pacjenta na każdym etapie rehabilitacji i w porę zapobiegać nieprawidłowym wzorcom ruchowym.
Dynamiczna orteza AFO na opadającą stopę z włókna węglowego
Porażenie wiotkie mięśni prostujących stopę ,przy dobrej sile mięśni zginaczy, nie zaburza stabilizacji kończyny. Utrudnia jedynie chód, powodując opadanie stopy i powłóczenie nią. Stosujemy tu różnego rodzaju podciągi, taśmy elastyczne, dynamiczne łuski oraz aparaty i ortezy AFO z włókna węglowego wspomagające osłabione prostowniki i pozwalające na wykorzystanie zachowanych zginaczy stopy.
Leczenie i fizjoterapia stopy spastycznej
W zaburzeniach koordynacji ruchowej z powodu napięcia spastycznego zginaczy podeszwowych stopy musimy wyłączyć niekorzystne dla czynności chodu działania tych mięśni drogą mechanicznego zablokowania zgięcia podeszwowego, stosuję się pobudzanie mięśni prostowników za pomocą elektrostymulatora nerwowo-mięśniowego.
Pobudzenie nerwu strzałkowego następuję w momencie uniesienia pięty od podłoża. Zgięcie grzbietowe stopy wywołane bodźcem elektrycznym pozwala na swobodniejsze przeniesienie kończyny z pozycji zakrocznej w wykroczną . Wskazania do stosowania elektrostymulacji muszą być ustalone indywidualnie.
Przy silnym skurczu gdy korekcja bierna stopy jest niemożliwa, pozostaję do wyboru rozwiązanie alternatywne np.: Funkcjonalne wyrównanie końsko-szpotawego ustawienia stopy w obuwiu ortopedycznym dostosowanym do zniekształcenia. Operacyjne zniesienie przeszkody korekcyjnej i zabezpieczenie uzyskanego wyniku za pomocą aparatu ortotycznego kontrolującego zgięcie stawu kolanowego oraz zgięcie podeszwowe stopy.
Neurologiczna orteza na opadającą stopę
Zastosowanie ortezy w przypadku całkowitej utraty czynnej kontroli ruchowej stawów skokowych oraz zburzeń czucia w obwodowym odcinku kończyny zawierać powinno następujące elementy:
Stworzenie biernej kontroli zginania grzbietowego stopy w stawie skokowym w celu zapobiegania zaburzeniom statyki kończyny w fazie podparcia (zablokowanie zgięcia grzbietowego stopy).
Funkcjonalne wspomaganie pełnego ruchu prostowników stopy (podciąg dynamiczny na opadającą stopę), przeciwdziałający jej opadaniu w fazie wykroku i stwarzającej możliwość oporowanego ruchu zginania podeszwowego na początku fazy podparcia (od zetknięcia pięty z podłożem do oparcia stopy na całej powierzchni podeszwowej).
Feedback – informacja zwrotna o położeniu stopy względem goleni przez przenoszenie bodźców czuciowych na powierzchnię skóry w bliższym odcinku podudzia (opaski i szyny na aparacie ortopedycznym).