Jak ochronić się przed wrzodami?
Jakie są pierwsze symptomy wrzodów?
Pierwszy symptom choroby wrzodowej dwunastnicy to zaburzenia trawienne, czyli problem z trawieniem niektórych produktów spożywczych, co skutkuje naprzemiennymi biegunkami i zaparciami, wzdęciami brzucha, zgagą, mdłościami, w okresie zaostrzenia - wymiotami.
Drugi - bóle w okolicy podżebrowej, często promieniujące do dolnej części pleców, pod łopatkę. Charakterystyczną cechą bólów, które towarzyszą wrzodom dwunastnicy, jest to, że pojawiają się dość późno po posiłku czyli 3-4 godziny po nim albo w ogóle na czczo - i maleją zaraz po jedzeniu.
Przebieg i występowanie wrzodów
Pierwotny wrzód dwunastnicy w dojrzałym i starszym wieku można zauważyć rzadko, a jeśli się zdarzy, to albo jest związany z zażyciem niektórych preparatów leczniczych (kortykosterydy, salicylany), albo posiada pochodzenie urazowe.
O wiele częściej, w ponad 90% wszystkich przypadków, choroba powstaje w młodym albo nawet w dziecięcym wieku: następnie, jeżeli zostanie przeprowadzona odpowiednia kuracja, choroba na długi czas pozostaje w stanie uśpienia. `Pod wpływem niesprzyjających czynników (psycho-emocjonalne przeżycia, infekcje, ciężkostrawne pożywienie) może znów "obudzić się", podobnie jak śpiący wulkan.
Do nawrotu choroby przyczynia się też specjalna "wrzodowa postawa" człowieka.
Chorują zazwyczaj wysocy, chudzi ludzie, bardzo emocjonalni, często niespokojni i podejrzliwi. Kobiety cierpią z powodu wrzodu dwunastnicy częściej niż mężczyźni.
Choroba wrzodowa dwunastnicy w starszym wieku ma swoje właściwości. Długotrwały przebieg choroby z okresowymi zaostrzeniami prowadzi do zmian anatomicznych, zarówno samego jelita, jak i rozlokowanych w jego pobliżu narządów.
W wyniku bliznowacenia i deformacji jelita, a także procesu gojenia się, znika sezonowość zaostrzeń i jaskrawość podstawowych symptomów, a także widoczny związek z przyjmowaniem pożywienia.
Bóle stają się mniej jawne, ale niestety bardziej stałe. Systematycznie robią się też objawy dyspeptyczne (mdłości, zgaga, dyskomfort w żołądku).
Charakterystyczne jest też to, że w średnim i starszym wieku chorobie wrzodowej dwunastnicy często towarzyszą inne schorzenia: nieżyt żołądka albo proces wrzodowo-nadżerkowy w żołądku, zapalenie dwunastnicy, zapalenie pęcherza żółciowego, dyskineza (zaburzenia motoryki) dróg moczowych, kamica żółciowa, zapalenie okrężnicy.
Dlaczego ta choroba przychodzi?
Przez wiele lat uważano, że na kształtowanie choroby wrzodowej dwunastnicy wpływają trzy czynniki:
- genetyczny (na to wskazuje obecność wrzodów u bliskich krewnych);
- spożywczy, kwasowo-peptyczny (podwyższona kwasowość żołądka);
- emocjonalno-psychologiczny (stresy).
Widoczny był także związek choroby z zaburzeniami przewodnictwa nerwowego przy osteochondrozie piersiowej części kręgosłupa. Jednak od 1983 roku, kiedy amerykańskim badaczom udało się wyodrębnić u chorych na wrzodową chorobę żołądka i dwunastnicy bakterię Helicobacter pylori, na pierwsze miejsce wysunął się czynnik infekcyjny. Związek tego mikroorganizmu z rozwojem choroby wrzodowej jest tym bardziej widoczny, że dobre leczenie niezmiennie prowadzi do niszczenia bodźca i wyzdrowienia pacjenta. Jednak, jak nie trudno się domyślić, sam w sobie bodziec jest zbyt słaby, żeby mierzyć się z człowiekiem.
Niezbędne dla niego są sprzyjające do rozmnażania warunki: podwyższona produkcja pepsyny i kwasu solnego w żołądku albo nadmierna produkcja kwasów żółciowych w wątrobie lub też przyjmowanie steroidowych i niesteroidowych preparatów przeciwzapalnych (aspiryna, ibuprofen).
Zdarza się też tak, że siły ochronne organizmu: układ odpornościowy, dopływ krwi, zdolność do szybkiego gojenia się (regeneracji) śluzówek układu żołądkowo-jelitowego i jego śluzowo-bakteryjna ochrona - są albo zbyt mało rozwinięte albo stłumione przez inne procesy zapalne.
Ewidencja wszystkich czynników biorących udział w powstawaniu choroby pozwala lekarzowi stworzyć indywidualny program terapii przeciw-wrzodowej.
Przyczynę choroby znamy - pora więc wracać do zdrowia!
Szczególną uwagę w leczeniu starszych chorych poświęca się walce z zaostrzeniami choroby i zapobieganiu jej nawrotom. Trzeba zacząć od przestrzegania właściwego trybu życia i diety.
Ważną rolę odgrywają tu preparaty antacydowe, czyli środki, które hamują nadmierną kwasowość w żołądku. Najlepiej, żeby w ich skład wchodził korzeń lukrecji (łac. Glycyrrhiza), rośliny leczniczej, która nie tylko obniża poziom kwasowości, ale ma też działanie przeciwzapalne, rozkurczowe i antybakteryjne, a także wzmacnia odporność. W okresach możliwych zaostrzeń (wiosna, jesień) polecamy przyjmować rownież witaminy A, C i E, a także przepraraty na bazie jeżowki (łac. Echinacea).