Kiedy stosujemy ortezę kolana?
Orteza kolana powoduję stabilizację i ukierunkowaną kontrolę ruchów w stawie kolanowym. Służy jego ochronie przed działaniem niekorzystnych sił i wywoływanymi przez nie przeciążeniami w warunkach patologicznych. Stabilizator na kolano ma także na celu poprawę stabilizacji całej kończyny dolnej, warunkując utrzymanie postawy pionowej. Ma to zastosowanie szczególnie w przypadku utraty czynnej kontroli ruchów w stawie skokowym i kolanowym.
Kiedy stosujemy ortezę kolana ze stabilizacją boczną i szynami?
Jeśli przyczyną zaburzeń stabilizacji kolana w płaszczyźnie czołowej jest wiotkość więzadeł bocznych, wówczas zniekształcenie takie jak, koślawość i szpotawość (Osteoartroza) ujawnia się i zwiększa pod wpływem osiowego obciążenia kończyny. Sprzyja temu fakt, iż siła ciężkości ciała oddziałuje tu za pośrednictwem długich dźwigni, takich jak kość piszczelowa i udowa.
Dlatego też duże znaczenie przypisuję się zapobieganiu progresji zniekształcenia kolana w najwcześniejszej jego fazie. Odpowiednie śruby (Allena) w aparatach ortopedycznych typu OA jak również podpiętki i kliny. Ma to zastosowanie w przypadku skłonności do koślawości kolana – supinujący, a przy tendencji do szpotawości – pronujący. Umieszczone w bucie, przesuwają linie obciążenia w kierunku osi kończyny. W ten sposób wpływać możemy pośrednio na ograniczenie patologicznego ruchu kolana w zagrożonym przedziale.
Bezpośrednie, mechaniczne ograniczenie zwiększającej się stopniowo koślawości lub szpotawości kolna staję się coraz trudniejsze w miarę zwiększenia kąta zgięcia jego osi w płaszczyźnie czołowej.
W zależności od stopnia deformacji i masy ciała pacjenta stosować możemy ortezę specjalistyczną typu OA ze specjalnymi zegarami do korekcji kąta szpotawości - koślawości. Natomiast w przypadkach skrajnych dobrze zastosować aparat na goleń i udo czyli ortezę pooperacyjną, która zabezpieczy większą dźwignię ruchów bocznych. Można też dodatkowo zmniejszyć obciążenie osiowe, przez podparcie masy ciała pod guzem kulszowym. Przy sprawnym układzie mięśniowym, zapewniającym dobrą stabilizację kończyny w płaszczyźnie strzałkowej, ruch w stawie kolanowym pozostawiamy wolny.
Zniekształcenie uwarunkowane strukturalnie wymagają korekcji na drodze operacyjnej.
Zastosowanie ortezy z zegarem regulującym kąt zgięcia
W przypadku przeprostu, rodzaj ortotycznej kontroli ruchów w stawie kolanowym powinien odpowiadać mechanizmowi powstania zniekształcenia. Przeprost uwarunkowany osłabieniem i rozciągnięciem mięśni zginaczy kolana oraz więzadeł tylnych i przednich wymaga zabezpieczenia mechanicznego odpowiednio ograniczającego przeprost i pozwalającego na pełny ruch zgięcia kolana. Ograniczenie przeprostu stawu kolanowego uzależniamy od siły mięśnia czworogłowego uda. Słaby mięsień czworogłowy wymaga pozostawienia przeprostu ok 5 stopni dla uzyskania biernej stabilizacji kolana. Natomiast silny mięsień czworogłowy przy braku zginaczy, może pogłębiać przeprost stąd też ograniczamy wtedy zakres do 0 stopni zgięcia.
Konstrukcja ortezy kolana może w pewnych przypadkach spełniać jedynie rolę paliatywną
Brak czynności mięśnia czworogłowego uda, przy silnym mięśniu pośladkowym wielkim oraz zachowanej czynnej kontroli zgięcia grzbietowego stopy (m. trójgłowy, łydki), nie wymaga w zasadzie pomocy zaopatrzenia ortopedycznego. Krytycznym momentem jest tu jedynie początek fazy podparcia podczas chodu po powierzchni płaskiej oraz schodzenie ze schodów i siadanie. Gdy osłabieniu czynności mięśnia czworogłowego towarzyszy upośledzenie kontroli unoszenia stopy, warunkiem stabilizacji jest wprowadzenie elementów kontroli biernej tych stawów. Staw kolanowy zaopatrzony w ortezę blokujemy za pomocą specjalnych zamków, które często nazywane są potocznie zegarami. Dają one możliwość ustawienia kolana w wybranym zakresie ruchu zgięcia i wyprostu w zależności od etapu leczenia i funkcji kończyny.