Bóle śródstopia (Choroba Mortona, Metatarsalgia)

Schorzenie to polega na wystąpieniu bólów w okolicy kości śródstopia. Ból odczuwany jest poniżej głów kości śródstopia lub w okolicy palca czwartego (Choroba Mortona, Metatarsalgia).

Bóle sródstopia przyczyny

Przyczyną bólów jest zapadnięcie w całości przedniego łuku stopy lub rzadziej, przemieszczenie głowy tylko jednej z kości wchodzących w skład łuku. To pierwsze czyli płaskostopie poprzeczne, pociąga za sobą opadnięcie głów śródstopia, które z kolei naciskają i rozciągają więzadła poprzeczne stopy. Przemieszczenie jednej tylko kości śródstopia powoduje bezpośredni ucisk na nerw.

Z reguły bóle śródstopia występują u osób w wielu średnim i częściej u kobiet niż u mężczyzn, prawdopodobnie dlatego, że częściej noszą one niehigieniczne i szkodliwe obuwie.

Przyczyny choroby są bardzo zbliżone do tych, które doprowadzają do powstania płaskostopia. Są to: osłabienie wewnętrznych mięśni stopy, co umożliwia opadnięcie głów kości śródstopia, wszelkiego rodzaju zniekształcenia stopy (szczególnie stopa końska lub stopa wydrążona) oraz noszenie niewłaściwego obuwia. Tutaj na pierwszym miejscu należy wymienić tak modne obuwie typu szpilki, których zbyt wysoki obcas powoduje ześlizgiwanie się stopy ku przodowi i przenoszenie ciężaru ciała na głowy kości śródstopia. Na drugim miejscu stawia się zbyt wąskie obuwie, wywierające ucisk na palce (zbijanie palców), co doprowadza do obniżenia głów kości śródstopia i rozciągnięcia więzadeł stopy.

Wybitnie szkodliwe działanie ma tzw. podeszwa biegunowa, którym to terminem określa się podeszwę wygiętą w kierunku przednio-tylnym, która przez to utrzymuje palce w wyproście, spychając w dół głowy kości śródstopia i eliminując z użycia mięśnie międzykostne - główny wspornik poprzecznego przedniego łuku stopy. Sprawa ta jest poważnym problemem, gdyż sklepy obuwnicze od czasu do czasu mają w swej ofercie obuwie tego rodzaju.

Choroba Mortona - Objawy

W przypadku zniekształcenia całego łuku stopy pojawia się stały, tępy ból. Jeżeli choroba dotyczy tylko jednego stawu, ból jest z reguły najbardziej dokuczliwy w jego okolicy, z tym że w obu przypadkach promieniuje na cała stopę, a może nawet obejmować swym zasięgiem łydkę. Zdjęcie obuwia przynosi ulgę. Objęta procesem chorobowym okolica jest bardzo wrażliwa na ucisk, zaś bierne, podeszwowe zginanie stopy w stawach śródstopno-paliczkowych często wywołuje ostry ból. Nad głowami śródstopia wystającymi po stronie podeszwowej tworzą się odciski mogące następnie ulegać procesom zapalnym, powodując tym samym dodatkowe dolegliwości.

Zapobieganie i leczenie

Po pierwsze, należy nosić właściwe obuwie. Powinno być ono wystarczająco szerokie i długie, mieć płaskie podeszwy i niezbyt wysoki obcas. W przypadku zlekceważenia tych wskazówek leczenie będzie mało skuteczne.

W celu wyeliminowania ucisku zwichniętych głów kości śródstopia na tkanki miękkie podkłada się w poprzek podeszwy buta pelotę metatarsalną lub specjalną ortezę na śródstopie, poza głowami kości śródstopia.W przypadku przewlekłych bólów śródstopia promieniujących do całej stopy i kończyny dolnej, należy zaopatrzyć się w odpowiednie wkładki ortopedyczne.

Działanie przeciwbólowe ma ciepło, które stosuje się najczęściej w postaci diatermii krótkofalowych, lampy sollux, kąpieli parafinowych itp. Ulgę może przynieść stosowanie w domu gorących lub naprzemiennych zimno-ciepłych kąpieli, które łagodzą ból, zmiękczają tkanki i polepszają ich odżywianie. Inne formy leczenia nie odbiegają od stosowanych w płaskostopiu. Duże znaczenie przywiązuje się do ćwiczeń czynnych. Głównym ćwiczeniem w przypadku zapadania się przedniego łuku stopy czy przemieszczenia kości tworzących ten łuk jest zginanie palców, gdyż pobudza ono do ruchu mięśnie międzykostne i glistowate i inne drobne mięśnie podeszwy, stanowiące jej główną podporę.

Przeciwwskazane są wszelkie zajęcia czy ćwiczenia na koniuszkach palców, obniżenia głów kości śródstopia i  dalszego wzrostu napięcia działającego na przedni łuk stopy.

W przypadku braku poprawy, ciężkie przypadki choroby Mortona niekiedy leczy się operacyjnie.