Stopy końsko-szpotawe u dzieci

Stopa końsko-szpotawa jest to najczęstsza wrodzona wada stopy u dzieci, a zniekształcenie dotyczy zarówno stawów skokowych (skokowo-goleniowego i skokowo-piętowo-łódeczkowego), jak i innych stawów stopy.

Objawy stóp końsko-szpotawych

W przypadkach nie leczonych, cała stopa nie osiąga prawidłowej wielkości, a niekiedy chora kończyna jest krótsza. Występuje znacznego stopnia ograniczenie ruchów stopy, nawet u noworodków zgięcie grzbietowe stopy wymaga użycia siły. Owo ograniczenie ruchów jest ważnym momentem diagnostycznym, bo chociaż wiele niemowląt trzyma stopy w pozycji ustawienia końskiego, to jednak leczenia wymagają jedynie te stany, w których stwierdza się ograniczenie ruchów.

Stopa w tym zniekształceniu jest zgięta podeszwowo, wydrążona, odwrócona i jednocześnie przywiedziona. Wewnętrzny brzeg stopy jest uniesiony i skrócony, co powoduje znaczne zwiększenie jej naturalnego wysklepienia. Z kolei zewnętrzny brzeg stopy staje się wypukły i jeśli dziecko chodzi, na tę część stopy pada cały ciężar ciała. W bardzo skrajnych przypadkach ciężar ciała może padać nawet na grzbiet stopy.

Jeżeli zniekształcenie jest obustronne, chód jest niezgrabny i kaczkowaty. Chory chodzi na zewnętrznych krawędziach stóp i w przypadkach bardzo zaawansowanych musi przenosić w czasie marszu jedną stopę nad drugą.

Skóra okolicy obciążonej grubieje i dochodzi do powstawania modzeli oraz tworzenia się nieprawidłowych torebek maziowych. Te z kolei mogą ulec zmianom zapalnym, a nawet ropieniu.

Pięta natomiast nie dźwiga ciężaru, pozostaje mała i nie rozwija się w miarę wzrostu dziecka. Znajdująca się nad nią skóra pozostaje cienka, ponieważ nigdy nie podlegała działaniu nacisku. Z kolei czasem pojawiają się zmiany zniekształceniowe kości stopy, bóle, a chód staje się coraz bardziej męczący i niewydolny.

Leczenie stopy końsko-szpotawej

Leczenie jest różne w zależności od wieku dziecka. Należy wiedzieć, że chodzenie w znacznym stopniu pogłębia istniejące zniekształcenie stóp. Dzieje się tak z powodu niefizjologicznego rozkładu ciężaru ciała na zdeformowane stopy, w wyniku którego dochodzi do daleko posuniętych różnic w rozwoju i sile mięśni stóp oraz do utrwalanie zmian kostnych.

Leczenie noworodka w okresie życia jest stosunkowo łatwe i proste, gdyż nie ma jeszcze zmian szkieletowych i zabiegi korekcyjne mają na celu jedynie pokonanie oporu przykurczu części miękkich, a przede wszystkim więzadeł. Leczenie rozpoczyna się od pierwszych dni po urodzeniu i musi być prowadzone w ośrodku ortopedycznym, gdyż korekcji dokonuje lekarz. Polega ono na dokonywaniu odpowiednich zabiegów i unieruchamianiu stopy lub zastosowaniu pomocy ortopedycznych, które utrzymają stopę w prawidłowym lub możliwie najbardziej do prawidłowego zbliżonym ustawieniu.

Zaopatrzenie ortopedyczne stopy końsko-szpotawej u dziecka

Każdy element zniekształcenia czyli wydrążenie stopy, przywiedzenie i odwrócenie oraz zgięcie podeszwowe w stawie skokowo-goleniowym, musi być skorygowane.

Uzyskane po korekcji prawidłowe czy zbliżone do prawidłowego ustawienie stopy zabezpiecza się odpowiednią, aluminiową szyną Denis-Browna. Szynę tą stosuje się na dzień i na noc w celu utrzymania prawidłowego ustawienia stóp po przywróceniu im prawidłowego kształtu za pomocą wcześniejszych zabiegów. Ramę łączącą oba buty ortopedyczne Bebax można wygiąć i przez to zwiększać nawrócenie i zgięcie grzbietowe stóp. Zamek widoczny pod piętą buta umożliwia skręcenia stóp.